Biện pháp phòng trị bệnh cúm gia cầm trong chăn nuôi

Virus gây bệnh cúm gà có sức đề kháng tương đối yếu trong điều kiện nhiệt độ cao, độ pH mạnh, các chất tẩy và các loại thuốc sát trùng như aldehyde như formol, glutaraldehyde hoặc nhóm Iodine complex.

Virus có thể tồn tại trong môi trường nhiệt độ thấp và trong phân tối thiểu là 3 tháng. Trong nguồn nước virus có thể tồn tại khoảng 4 ngày ở nhiệt độ 22⁰C và trên 30 ngày ở 0⁰C. Đối với chủng virus độc lực cao, nhiều nghiên cứu cho thấy chỉ cần 1g phân từ gà bệnh có thể chứa đủ lượng virus để gây nhiễm một triệu gà (WHO, 2003).

1. Triệu chứng

– Bệnh có 2 thể: Thể bệnh nhẹ (LPAI) gia cầm, thuỷ cầm chỉ xuất hiện triệu chứng xù lông, giảm ăn uống, giảm sản lượng trứng. Thể bệnh nặng (HPAI) có tốc độ lây lan rất nhanh.
– Ở nước ta đã xác định chủng virus gây bệnh là H5N1. Chủng này thường gây thể bệnh rất nặng trên gia cầm, các triệu chứng xuất hiện thường tập trung trên đường hô hấp, mắt, hệ tim mạch và thần kinh do virus xâm nhập và tấn công gây tổn thương nặng các hệ thống kể trên. Trên một cá thể, các triệu chứng thay đổi tùy thuộc vào các cơ quan bị tổn thương nhiều hay ít, tuy nhiên trong một đàn gia cầm mắc bệnh có thể quan sát thấy các triệu chứng sau đây:
+ Một số con chết nhanh trước khi có triệu chứng xuất hiện.
+ Cả đàn gia cầm giảm sự linh hoạt, giảm ăn, giảm uống.
+ Gia cầm đẻ có dấu hiệu giảm tỷ lệ đẻ, trứng bị mỏng vỏ.
+ Hắt hơi, ho, khó thở, có âm khò khè lúc thở, một số con há miệng để thở
+ Mắt sưng phù, chảy nước mắt
+ Sau 3 ngày mắc bệnh một số con còn sống sẽ xuất hiện các triệu chứng thần kinh như quẹo cổ, liệt chân, sệ cánh hoặc đi xoay vòng. Tỷ lệ mắc bệnh trong đàn có thể lên đến 100%, tỷ lệ chết trên một số đàn có thể lên đến 100%.

2. Phương thức lây truyền

– Động vật cảm thụ đối với bệnh cúm gà bao gồm gia cầm, thuỷ cầm, đà điểu, các loài chim, trong đó gia cầm nhạy cảm với bệnh nhất. Người và một số loài động vật có vú cũng có thể mắc bệnh.
– Sau khi xâm nhập qua đường hô hấp hoặc tiêu hoá, virus nhân lên rất nhanh và xuất hiện trong các chất tiết đường hô hấp như nước mắt, nước mũi hoặc nước bọt, từ đó xâm nhập vào các con còn lại trong đàn. Vì vậy chỉ cần một con mắc bệnh, các con khác sẽ bị lây bệnh rất nhanh.
– Giữa các đàn, sự lây lan thường do vận chuyển, bán chạy gia cầm mắc bệnh. Phân, chất độn chuồng, phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi, sự xâm nhập của chim vào chuồng trại được coi là nguồn lây nhiễm nghiêm trọng.
– Theo nhiều tài liệu, virus gây dịch cúm gà có thể sẽ tái tổ hợp với virus gây cúm A trên người thành chủng virus gây bệnh cho người (Perdue, 2000). Đồng thời, cho đến nay chưa có bằng chứng nào về việc lây truyền bệnh từ người qua người.

3. Bệnh tích

Xác chết của gia cầm và thủy cầm có các biểu hiện sau đây:
– Đầu mặt cổ sưng phù
– Phù thủng quanh hóc mắt
– Mào, tích bị tụ máu có màu xanh tím
– Dạ dày cơ, dạ dày tuyến, cơ tim, cơ ngực, túi Fabricius xuất huyết
– Phổi sung huyết, một vài nơi có xuất huyết
– Gan, thận, lách, tuyến tụy có những điểm hoại tử

GS.TS Nguyễn Lân Dũng: “Biện pháp phòng trị cúm gia cầm”

4. Phòng và trị bệnh

♦ Phòng bệnh:
Thường xuyên cho gia cầm uống chế phẩm sinh học Vườn Sinh Thái (Trích lời giáo sư tiến sỹ Nguyễn Lân Dũng)
+ Không tiếp xúc hoặc cho nhập vào trại gia cầm, thủy cầm và các sản phẩm có liên quan từ vùng có dịch. Đồng thời hạn chế tối đa khách thăm viếng, sự xâm nhập của chim vào chuồng trại bằng cách dùng lưới vây các cửa và khe hở.
+ Thực hiện nghiêm ngặt việc sát trùng định kỳ chuồng trại.
+ Tăng cường vệ sinh nước uống và tăng cường sức kháng bệnh cho gia cầm, thuỷ cầm bằng các loại vitamin, đặc biệt lưu ý vitamin C, các chất điện giải nhằm tránh tối đa các stress cho gia cầm, thủy cầm.
+ Hiện nay, đã có vaccin phòng bệnh cúm gia cầm chủng H5N1, vaccin này đã được sử dụng tại một số nước Italia, Mexico, … Tuy nhiên trong các trận dịch cúm gần đây tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, các nước này cho đến nay chưa có chủ trương dùng vaccin như là một trong những biện pháp dập dịch.
– Thường xuyên vệ sinh, sát trùng trong khu chăn nuôi gà bằng Vinadin 10% với lượng 20-25ml thuốc / 10 lít nước. Phun trực tiếp khu chăn nuôi, tuần 1 – 2 lần.
– Phun định kỳ 2 -3lần/tháng toàn bộ khu vực chăn nuôi bằng Vinadin 10%, tỷ lệ pha 100ml/10lít nước.
– Sử dụng kháng sinh dùng định kỳ nhằm giảm áp lực mầm bệnh và nâng cao sức đề kháng cho gia cầm, tránh các bệnh cơ hội. Sử dụng theo phác đồ sau:
Dùng kết hợp:
1- Thuốc Gumboro: 1gr/1 lít nước
2- Neodox: 2gr/ 1 lít nước
3- Vina Mix 200: 2gr/1 lít nước
Uống liên tục cả ngày lẫn đêm từ 3-5 ngày liền.

♦ Trị bệnh:
+ Ở vùng có dịch nên tiêu diệt tất cả gia cầm, thủy cầm bao gồm: gà, vịt, gà tây, cút, ngỗng… bằng cách giết chết, sau đó chôn sâu hoặc đốt. Đốt bỏ tất cả chất độn chuồng, phân trên đàn có bệnh. Các vật dụng chăn nuôi, chuồng trại, phương tiện vận chuyển, quần áo lao động phải được tẩy uế và sát trùng cẩn thận.
+ Người tham gia chống dịch phải được trang bị đầy đủ các dụng cụ bảo hộ như mũ, áo, quần, ủng, mặt nạ che mũi, kiếng che mắt, găng tay
+ Không nên tự ý giết mổ và tiêu thụ gia cầm mắc bệnh. Không tự ý nuôi gà, vịt trở lại trước khi có sự cho phép của ngành Thú Y.

► XEM THÊM Bí quyết Chăn nuôi hiệu quả trong giai đoạn khủng hoảng bão giá !

KS. Đắc Lợi | VƯỜN SINH THÁI